مكالمه تلفني دو رييس جمهور ايران و آمريكا، بمبي بود كه در فضاي خبري جهان منفجر شد و حرف و حديث هاي بسياري را برانگيخت. در اين ميان توجه به چند نكته مفيد به نظر مي رسد:
1. در فضاي سياسي كشور، موافقان اين تماس در مقابل مخالفان آن از اين استدلال استفاده مي كنند كه رويكرد جديد ايران قطعا با نظر رهبري معظم انقلاب صورت گرفته است و بدين ترتيب مي كوشند مخالفان را خلع سلاح كنند و موضعشان را در تقابل با موضع رهبري قرار دهند. بديهي است بهترين روش براي پي بردن به ديدگاه امام خامنه اي در مورد مذاكره با آمريكا توجه به فرمايشات صريح ايشان به ويژه در سخنراني اول فروردين امسال در حرم مطهر رضوي است. ايشان در اين بيانات مي فرمايند: " مسئولین بلندپایه و مسئولین میانی آمریكا بارها و بارها میگویند بیائید در كنار گفتگوهای ۱+ ۵ كه درباره‌ی مسائل هسته‌ای بحث میكنند، آمریكا و جمهوری اسلامی دو به دو، درباره‌ی مسئله‌ی هسته‌ای ایران بحث كنند. من به این گفتگوها خوشبین نیستم. چرا؟ چون تجربه‌های گذشته‌ی ما نشان میدهد كه گفتگو در منطق حضرات آمریكائی به این معنی نیست كه بنشینیم تا به یك راه حل منطقی دست پیدا كنیم ــ منظورشان از گفتگو این نیست ــ منظورشان از گفتگو این است كه بنشینیم حرف بزنیم تا شما نظر ما را قبول كنید! هدف، از اول اعلام شده است؛ باید نظر طرف مقابل قبول شود. لذا ما همیشه اعلام كردیم و گفتیم كه این، گفتگو نیست؛ این، تحمیل است و ایران زیر بار تحمیل نمیرود. من به این اظهارات خوشبین نیستم، اما مخالفت هم ندارم." بادقت در نظرات ايشان مشخص مي شود كه امام خامنه اي به مذاكره با آمريكايي ها خوشبين نيست و طبيعتا با چنين تفكري راه حل مشكلات را در گروي ميز مذاكره نمي بيند. اما آنچه سبب شده است با اين موضوع مخالفتي نداشته باشند را شايد بتوان در مشي حكومتي ايشان كه احترام به نظرات رييس جمهور و باز گذاشتن دست وي و حتي حمايت از شخصي كه با هر سليقه اي اكثريت آرا را به دست آورده است جستجو كنيم. آيا اگر امروز فرد ديگري رييس چمهور ايران بود، تلفن مقامات ايراني زنگ مي خورد؟
2. آنچه در فضاي سياست خارجي ايران رخ مي دهد دليل روشن وجود دمكراسي در ايران است. در خردادي كه گذشت، طيف هاي مختلف سياسي، در انتخابات رياست جمهوري شركت كردند و يكي از آنها كه اتفاقا مخالف اصلي سياست هاي دولت قبلي بود با اختلاف 270 هزار راي بالاتر از حد نصاب توانست كرسي رياست جمهوري را از آن خود كند و سپس در زمان كوتاهي توانست فرمان سياست خارجي را به سمتي بچرخاند كه در تضاد 180 درجه اي با دولت قبلي است. همه ي آنهايي كه موافق اين رويكرد جديد هستند و به آقاي روحاني راي دادند اين تغيير را حاصل جمع سرانگشتان جوهري خود در روز 24 خرداد مي دانند و صد البته همه ي آن ها كه مخالف اين رويه اند و به غير از روحاني راي داده اند نيز اشكال كار را شكست در صندوق هاي راي مي دانند. اين تغيير رويه نه حاصل بمب گذاري خياباني است و نه حاصل اردوكشي خياباني! اين يعني مردمسالاري در چارچوب نظام جمهوري اسلامي!
3. اعتراض و انتقاد به سياست هاي رييس جمهور تا آنجا كه از خطوط قرمز نظام عبور نكند حق هر حزب، جريان و گروهي است. صد البته انتقادي كه لباس منطق و آرامش را نپوشيده باشد حتي اگر در ذاتش با صحت قرين باشد، جز تنفر عموم مردم ثمره اي نخواهد داشت. پرتاب كردن كفش به رييس جمهور قانوني كشور جمهوري اسلامي در شان دلسوزان اين انقلاب نيست و البته متاسفانه كار آنهايي كه مي خواهند منصفانه و منطقي از عملكر رييس جمهور انتقاد كنند را هم سخت و دشوار مي كند.
4. آمريكايي ها به ملت ايران خيلي بدهكارتر از اينها هستند كه با عذرخواهي از ترافيك نيويورك، توقع فراموشي گذشته ها را داشته باشند. خنده هاي ظريف هيچ كسي نمي تواند سبب شود ملت ايران جنايات آمريكا را پيش و پس از انقلاب از ياد ببرند. شعار بنيادين انقلاب ما هنوز "مرگ بر آمريكا" است و آمريكا هنوز در ساحت عمل شيطان بزرگ است.
5. ديپلمات ها معتقدند مي توان با شيطان هم مذاكره كرد حتي در قعر جهنم! اما نه ما ديپلماتيم نه رهبرمان. اين را خودشان به صراحت گفته اند: "من ديپلمات نيستم، من انقلابى‌ام، حرف را صريح و صادقانه ميگويم. ديپلمات يك كلمه‌اى را ميگويد، معناى ديگرى را اراده ميكند. ما صريح و صادقانه حرف خودمان را ميزنيم؛ ما قاطع و جازم حرف خودمان را ميزنيم. مذاكره آن وقتى معنا پيدا ميكند كه طرف، حُسن نيت خود را نشان بدهد؛ وقتى طرف، حُسن نيت نشان نميدهد، خودتان ميگوييد فشار و مذاكره؛ اين دوتا با هم سازگار نيست. شما ميخواهيد اسلحه را مقابل ملت ايران بگيريد، بگوييد: يا مذاكره كن يا شليك ميكنم. براى اينكه ملت ايران را بترسانيد، بدانيد ملت ايران در مقابل اين چيزها مرعوب نخواهد شد. يك عده‌اى هم از روى ساده‌لوحى بعضاً، بعضى هم از روى غرض - نميشود انسان قضاوت قطعى نسبت به اشخاص بكند، اما كار آدم ساده‌لوح، با كار آدم مغرض، در ماهيت خود تفاوتى پيدا نميكند - خوشحال مي شوند كه بله، بياييد؛ نه، اينجور نيست، مذاكره مشكلى را حل نميكند؛ مذاكره‌ى با آمريكا مشكلى را حل نميكند؛ كجا اينها به وعده‌هاى خودشان عمل كردند؟"
6. در شرايط فعلي كه با تدبير رهبري به رييس جمهور اجازه داده شده است تا تاكتيك سياست خارجي كشورمان را عوض كند و با لحن و ادبيات ديگري به سراغ كاخ سفيد برود مي بايست ما هم به آقاي روحاني فرصت امتحان كردن كليدش را در اين قفل بدهيم. اگرچه اعتقادمان اين است كه پشت اين در، ديوار بتوني اختلافات ايدئولوژيك و استراتژيك ما و آمريكا قرار دارد و تنها در صورتي اين ديوار فرو مي ريزد كه يا ما ايران انقلابي و اسلامي نباشيم يا ايالات متحده ديگر يك نظام امپرياليستي و صهيونيستي نباشد!
یا حسین